Arme en rijke kinderen zitten steeds minder vaak bij elkaar in de klas (en daar is wat aan te doen)
Anja Vink schrijft in De Correspondent dat de segregatie in het Nederlandse basisonderwijs de scherpst gesegregeerde steden in de VS en het Verenigd Koninkrijk overtreft. Vooral academisch geschoolde ouders kiezen voor scholen met kinderen die op die van hen lijken, blijkt uit unieke en alarmerende cijfers van de Inspectie van het Onderwijs. Oorzaak: de vrije schoolkeuze.
Veel ongelijkheid in het onderwijs
Een rapport van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) constateert, dat kinderen in Nederland met een migratieachtergrond nog steeds weinig kansen in het onderwijs hebben. Deze kinderen belanden vaker op het vmbo en doen het daardoor minder goed op de arbeidsmarkt dan kinderen zonder migratieachtergrond. In Nederland kan er veel beter, blijkt uit het onderzoek. “Het is echt vijf voor twaalf als het gaat om de kansenongelijkheid”, zegt socioloog, onderzoeker en docent Ilias El Hadioui van de Erasmus Universiteit Rotterdam en de Vrije Universiteit Amsterdam. “Eerdere rapportages wezen hier al op, maar de ongelijkheid is er nog steeds.”
Inspiratiedocument ‘Gevoelige geschiedenis in de klas’
In dit inspiratiedocument geeft Feniks docenten geschiedenis in het voortgezet onderwijs handvatten om ‘gevoelige geschiedenis’ een plaats te geven in de les. In het document wordt onder meer ingegaan op de vraag hoe je gevoelige onderwerpen in de klas behandelt. Plus vijf typen docentrollen die je kan aannemen bij het klassikaal bespreken van gevoelige onderwerpen. En verder: laat je inspireren door de praktijkervaring, de tips en invalshoeken. Gebruik ze als checklist en combineer ze tot een aanpak, die past bij jouw situatie in het klaslokaal.
VGN-congres over Gevoelige geschiedenis in de klas
Geschiedenis is geen willekeurige verzameling feiten, het is een verhaal dat richting geeft aan de toekomst. Maar niet elk verhaal in de klas luidt hetzelfde. Dat is lastig, maar biedt ook kansen, blijkt tijdens het vierde VGN-congres van geschiedenisdocenten met het thema ‘Gevoelige geschiedenis in de klas’. Op dit congres gaf ik een lezing over het voeren van moeilijke gesprekken in de klas en aansluitend twee workshops met als titel ‘zonder wrijving geen glans’. In de workshop komt de spanning aan de orde, die klassikale gesprekken over maatschappelijk gevoelige onderwerpen kan oproepen. Deze spanning kan de docent gebruiken als uitgangspunt om leerlingen naar een onderwerp te laten kijken.
Nederland scoort matig op burgerschapsonderwijs
Nederland fietst achter in het peloton als wij het hebben over het geven van burgerschapsonderwijs. Dit blijft uit een studie van het International Civic & Citizenship education Study (ICCS), die een beeld geeft van de stand van het burgeronderwijs in 24 landen. De resultaten van het ICCS laten met name grote verschillen zien tussen de verschillende lagen van het middelbaar onderwijs. Op initiatief van de Gemeente Amsterdam en Diversion sprak een zaal vol docenten, docenten in opleiding en docentenopleiders door over de waardenbotsingen in het onderwijs. Experts uit het onderwijs waren uitgenodigd om vanuit hun ervaring mee te discussiëren. Lees hier het verslag van de bijeenkomst, geschreven door Ingeborg van de Ven.
Bijdragen aan burgerschap is een kerntaak van het onderwijs, maar veel scholen zoeken nog naar een eigen manier om burgerschap te integreren in hun schoolcultuur en curriculum. In het algemeen dient beroepsonderwijs leerlingen te ondersteunen bij het opdoen van kennis, vaardigheden en attitudes, maar in het algemeen heeft onderwijs ook maatschappelijke vorming tot expliciete taak. In dit essay gaat Bart van Haaster in op meervoudige identiteiten en het gegeven dat niemand in één hokje past. Bart van Haaster is docent en senior onderzoeker bij het lectoraat Ethics & Global Citizenship van Saxion University of Applied Sciences.
Leerlingen groeien op in hun eigen bubbel
Dat Amsterdamse scholen zo gesegregeerd zijn, maakt het lastig voor docenten om goed burgerschapsonderwijs te geven in de klas. “Leerlingen krijgen geen andere geluiden”, blijkt uit onderzoek van Hessel Nieuwelink van de Hogeschool van Amsterdam (HvA), in opdracht van de gemeente. Scholen in de stad worden gesegregeerder. Zo zitten kinderen bij elkaar die het vooral met elkaar eens zijn. De paar leerlingen die er andere ideeën op nahouden gaan dan met de meerderheid mee. Deze ‘bubbel’ baart zorgen.
We moeten nu echt uit de slachtoffer-rol proberen te komen
Als rabbijn Lody van de Kamp aan een schoolklas op het orthodox joodse Cheider in Amsterdam vraagt wat een moslim is, is het antwoord doorgaans: ‘dat zijn mensen die ons haten’. „Dat is het beeld dat die kinderen meekrijgen vanuit de gemeenschap”, zegt Van de Kamp. Samen met jongerenwerker Saïd Bensellam gaat hij nu al jaren langs scholen en buurthuizen in Amsterdam om de dialoog tussen de gemeenschappen aan te wakkeren. Lody van de Kamp is rabbijn en organiseert gesprekken tussen Joden en moslims. Lees hier het artikel in NRC.
Op 9 maart geef ik een pitch en verzorg ik een workshop op de landelijke studiedag voor docenten Geschiedenis. Deze studiedag heet Gevoelige Geschiedenis en wordt georganiseerd door de VNG. Bekijk alle workshops en lezingen op deze dag. Mijn workshop heet ‘Zonder wrijving geen glans’ en behandelt de spanning, die klassikale gesprekken over maatschappelijk gevoelige onderwerpen kan oproepen. Deze spanning kun je als docent gebruiken als uitgangspunt om leerlingen naar een onderwerp te laten kijken. Cruciaal hierbij is de rol van de docent als begeleider van het gesprek. Hoe zorg je ervoor dat alles gezegd kan worden, maar voorkom je escalatie?
‘Wij, leraren, werken met alle leerlingen gericht aan hun leerdoelen. En om die te bereiken, zorgen we voor een veilig klimaat voor iedereen. Dat is wat we doen. Ondertussen zijn we ook nog steeds mensen’, schrijft docente en schrijver Michelle van Dijk op haar blog. Van Dijk beschrijft wat het takenpakket, de rol en verantwoordelijkheden van een docent zijn in een maatschappij, waar de politiek ook in het klaslokaal doordringt. Soms ook via sociale media, zo bewijst de actie van Thierry Baudet maar weer eens.