Samira Bouchibti ontwikkelde in opdracht van de gemeente Den Haag een methode voor het ongemakkelijke gesprek in de klas. Hoe bespreek je homoseksualiteit, hoe ga je om met ‘Erdogan’, geef je wel of geen hand? ‘Binnen één of twee lesuren kun je de leerlingen al kritisch laten nadenken.’ De methode rust op drie pijlers: Vrijheid, Identiteit en Polarisatie en is gericht op leraren, leerlingen en ouders. Het handboek werd op 19 juni gepresenteerd, en heeft de titel Waarom zijn wij Nederlander?.
Beatrice de Graaf is hoogleraar geschiedenis van de internationale betrekkingen in Utrecht. In NRC schrijft De Graaf over het ‘Ter Info’-project. Dat project zit nog in de pilot-fase, maar zal dit najaar online worden gepresenteerd. Hierin denken kinderen (en hun docenten) mee bij het ontwikkelen van een mobiele site die kennis aanlevert over conflict, veiligheid en terrorisme. Nuttig, want wat blijkt? Terwijl wetenschappers ingewikkelde artikelen opstellen over radicaliseringsprocessen en uitsluitingsmechanismen plus ‘wicked problems’ analyseren, moeten kinderen zelf maar wijs zien te worden uit het veelvoud aan berichten en filmpjes die zij via sociale media opvangen over dood en verderf en aanslagen in Europa en ver weg op de wereld. Hoog tijd voor andere aanpak dus.
Op de internationale conferentie Safe and Open speelde de (academische) vrijheid van meningsuiting een hoofdrol. Gaat veiligheid in het hoger onderwijs over het voorkomen van het incident of hoe je ermee omgaat? Filosoof Maxim Februari waarschuwde om te waken voor de misvatting dat stilte in het debat ook rust betekent. In het paneldebat en in de workshops werd ingegaan op moeilijke gesprekken in de klas. De spanning ligt volgens Februari onder andere in het feit dat steeds meer groepen die voorheen onderwerp van studie waren nu zelf studeren en werken in het hoger onderwijs: ‘Nu zijn subject en object gelijk, en dat zorgt voor wrijving’, aldus Februari.
Awel vindt het belangrijk om bij de maatschappij te signaleren wat leeft bij kinderen en jongeren. Alle kinderen en jongeren kunnen Awel anoniem contacteren over alles wat hen bezighoudt. Daarom voert Awel jaarlijks een kwalitatief onderzoek naar een populair of actueel gespreksthema (op basis van geanonimiseerde gespreksverslagen). Dit jaar gaat het rapport over identiteit. Het rapport heet Identiteit in de aanslag in het kader van het thema ‘impact van terreur’.
Onderzoekers van de Radboud Universiteit en de Universiteit Gent hebben samen met een Chinese universiteit onderzoek gedaan naar de culturele uitwisseling tussen internationale studenten en docenten. De studie keek in wat voor mate faculteiten ondersteuning krijgen bij het omgaan met culturele verschillen in de international classroom. Maar, zo blijkt uit het onderzoek, voor culturele integratie van studenten is onvoldoende aandacht. Volgens de onderzoekers is er geen pasklaar antwoord op de vraagstukken rondom dit onderwerp. Alle oplossingen moeten bekeken worden vanuit een specifieke Nederlandse en lokale onderwijscontext.
In de Groene Amsterdammer schrijft Kim van Keken over angst en afkeer in de klas. Homoseksualiteit, drugs of de Turkse president Erdogan: steeds vaker wordt op school liever niet gesproken over moeilijke onderwerpen. Maar hoe laat je kinderen hun vooroordelen kwijtraken? Diversion zet sterk in op peereducatie: jongeren die met jongeren in gesprek gaan. Ik concentreer me op het ondersteunen van leraren om zelf maatschappelijk gevoelige onderwerpen met hun leerlingen te kunnen bespreken. Deze aanpakken vullen elkaar mijns inziens goed aan.
Anja Vink schrijft in De Correspondent dat de segregatie in het Nederlandse basisonderwijs de scherpst gesegregeerde steden in de VS en het Verenigd Koninkrijk overtreft. Vooral academisch geschoolde ouders kiezen voor scholen met kinderen die op die van hen lijken, blijkt uit unieke en alarmerende cijfers van de Inspectie van het Onderwijs. Oorzaak: de vrije schoolkeuze.
Een rapport van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) constateert, dat kinderen in Nederland met een migratieachtergrond nog steeds weinig kansen in het onderwijs hebben. Deze kinderen belanden vaker op het vmbo en doen het daardoor minder goed op de arbeidsmarkt dan kinderen zonder migratieachtergrond. In Nederland kan er veel beter, blijkt uit het onderzoek. “Het is echt vijf voor twaalf als het gaat om de kansenongelijkheid”, zegt socioloog, onderzoeker en docent Ilias El Hadioui van de Erasmus Universiteit Rotterdam en de Vrije Universiteit Amsterdam. “Eerdere rapportages wezen hier al op, maar de ongelijkheid is er nog steeds.”
In dit inspiratiedocument geeft Feniks docenten geschiedenis in het voortgezet onderwijs handvatten om ‘gevoelige geschiedenis’ een plaats te geven in de les. In het document wordt onder meer ingegaan op de vraag hoe je gevoelige onderwerpen in de klas behandelt. Plus vijf typen docentrollen die je kan aannemen bij het klassikaal bespreken van gevoelige onderwerpen. En verder: laat je inspireren door de praktijkervaring, de tips en invalshoeken. Gebruik ze als checklist en combineer ze tot een aanpak, die past bij jouw situatie in het klaslokaal.
Geschiedenis is geen willekeurige verzameling feiten, het is een verhaal dat richting geeft aan de toekomst. Maar niet elk verhaal in de klas luidt hetzelfde. Dat is lastig, maar biedt ook kansen, blijkt tijdens het vierde VGN-congres van geschiedenisdocenten met het thema ‘Gevoelige geschiedenis in de klas’. Op dit congres gaf ik een lezing over het voeren van moeilijke gesprekken in de klas en aansluitend twee workshops met als titel ‘zonder wrijving geen glans’. In de workshop komt de spanning aan de orde, die klassikale gesprekken over maatschappelijk gevoelige onderwerpen kan oproepen. Deze spanning kan de docent gebruiken als uitgangspunt om leerlingen naar een onderwerp te laten kijken.
